طرح رجیستری تلفن همراه: آیا گوشی شما از امروز به بعد کار خواهد کرد؟

براساس آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در اردیبهشت ماه ۱۳۹۳، ۹۰ درصد واردات گوشی های همراه از طریق قاچاق ‌انجام می‌شود. به دنبال برنامه ریزی‌های انجام شده برای اجرایی کردن طرح رجیستری موبایل، دولت در خرداد ماه امسال (سال 1395) اقدام به ارائه یک فرصت دو ماهه برای اجرایی کردن طرح رجیستری کرد و قرار بر این شد که تا اول مرداد ماه، این طرح در سراسر کشور به اجرا درآید. بعد از سروصدای فراوان و تعطیلی چند فروشگاه تلفن همراه شاید در رابطه با طرحی که از آن به عنوان طرح رجیستری یاد می شود، سوالات فراوانی برای شما هم ایجاد شده باشد. بنابراین در اولین روز از اجرای این طرح، به بررسی و پاسخ دادن برخی از سوال هایی که ممکن است برای شما ایجاد شده باشند، می پردازیم. در واکاوی خبر داغ این روزهای کشور، با نگین خاورمیانه همراه باشید.

طرح رجیستری چیست؟

بحث در این رابطه را خوب است از کد IMEI شروع کنیم. این کد معمولا 15 رقمی است و برای هر گوشی همراه منحصر بفرد است. اگر گوشی شما از مبادی قانونی و با پرداخت عوارض گمرکی وارد کشور شده باشد، کد IMEI آن در رگولاتوری ثبت می شود. البته تا پیش از این حتی اگر گوشی غیرقانونی وارد کشور شده بود، با قراردادن سیم کارت و برقراری ارتباط با اپراتورهای داخلی به صورت خود به خود گوشی در سامانه ی مربوطه ثبت می گردید. اما با اجرای طرح رجیستری تلفن های همراه، دیگر تنها در صورتی می توانید از خدمات اپراتورها استفاده کنید که از قبل کد IMEI گوشی شما در رگولاتوری و سامانه های مربوطه در گمرک ثبت شده باشند.

به عبارت دیگر از این به بعد تنها گوشی هایی امکان برقراری ارتباط با شبکه ی موبایل را دارند که کد آنها ثبت شده باشد. پس دیگر گوشی هایی که به صورت قاچاق وارد کشور بشوند به صورت اتوماتیک ثبت نخواهند شد و امکان استفاده از شبکه ی تلفن همراه را هم نخواهند داشت.

طرح رجیستری چه فایده ای دارد؟

در صورت اجرای صحیح این طرح، هم مصرف کنندگان و هم واردکنندگان قانونی گوشی های همراه قطعا سود خواهند برد. علت این موضوع هم کاملا واضح است: دست دلالان از بازار کوتاه می شود و دیگر شاهد قیمت گذاری دلبخواهی و ورود گوشی های قاچاق به کشور نیستیم. به همین دلیل سود این تجارت فقط متوجه افرادی است که به صورت قانونی واردات و خرید و فروش انجام می دهند و در قبال خدماتی که می دهند هم پاسخگو هستند.

معایب اجرای این طرح چیست؟

لطفا به اگری که در بند بالایی نوشته شده دقت داشته باشید! اگر این طرح صحیح اجرا شود و منفذی هم برای آن وجود نداشته باشد مصرف کنندگان و همچنین واردکنندگان قانونی سود می برند. در غیر این صورت نه تنها بازار سیاه محصولات قاچاق رونق بیشتری می گیرد، بلکه سودهای کلانی هم به جیب افرادی که بتوانند قانون را دور بزنند سرازیر خواهد شد.

ایراد دیگری که ممکن است متوجه اجرای این طرح باشد، طولانی شدن پروسه ی ترخیص کالا در گمرک است. بنابراین شاید نتوان انتظار داشت که پس از عرضه ی گوشی ها در بازار جهانی بلافاصله بتوانیم از آن ها در کشور بهره مند شویم.

آیا گوشی من از امروز به بعد کار خواهد کرد؟

این سوال جواب مشخصی دارد:

اگر گوشی شما قانونی وارد کشور شده و از نمایندگی رسمی آن را تهیه کرده اید، بله!

اگر گوشی شما از مبادی غیر قانونی هم وارد شده است ولی تا قبل از امروز (اول مرداد ماه سال 95) سیم کارت در آن قرارداده بودید و از آن استفاده کردید، بله!

اگر گوشی شما غیرقانونی وارد شده و از امروز به بعد برای اولین بار با سیم کارت از آن استفاده خواهید کرد، احتمال قریب به یقین خیر! در این حالت اگر گمرک و رگولاتوری ضابطه ای را برای ثبت محصولات غیرقانونی با پرداخت عوارض تعیین کنند، با ثبت گوشی و پرداخت عوارض آن احتمالا امکان استفاده از آن را خواهید داشت.

اما اگر گوشی از برند اپل (آیفون) باشد، دیگر امکان استفاده از آن را نخواهید داشت. چرا که پس از اولتیماتوم کشورمان به اپل برای تاسیس نمایندگی رسمی و سرباززدن این شرکت از تاسیس نمایندگی، گوشی های اپل دیگر نخواهند توانست به فعالیت خود ادامه دهند. البته بر اساس صحبت های سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در پاسخ به این سوال که آیا گوشی‌های فعال فعلی مشمول این قوانین خواهند شد “اجرایی شدن این طرح برای گوشی‌هایی است که بعد از تاریخ اجرای طرح رجیستری موبایل عرضه می‌شود و هیچ نگرانی بابت گوشی‌های فعال فعلی وجود ندارد.”

به صورت کلی چه گوشی هایی می توانند در کشور فعال باشند؟

بنابر گفتگوی قاسم خورشیدی با تسنیم، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز: “براساس قانون نظام صنفی و حمایت از مصرف‌کنندگان هر کالایی که قرار است در کشور توزیع شود باید از شبکه خدمات پس از فروش در کشور بهره‌مند باشد ولی متاسفانه کمپانی آمریکایی اپل و تولیدکننده گوشی‌های آیفون فاقد نماینده رسمی در کشور هستند و پشتیبانی و تامین قطعات پس از فروش را عهده‌دار نیست. لذا اساسا در شرایط فعلی نیز سرویس‌دهی محصولات این کمپانی از اپراتورهای تلفن همراه مغایرت قانونی با قوانین فعلی دارد ولی پس از اجرایی شدن این طرح قطعا سرویس مخابراتی به این محصولات داده نخواهد شد.”

بنابراین می توان انتظار داشت که از این به بعد تنها گوشی هایی در کشور قابل عرضه و استفاده باشند که به صورت رسمی از مبادی قانونی وارد شوند و با نمایندگی رسمی عرضه شوند. مشکلات به وجود آمده هم منحصر به دارندگان محصولات اپل نیست و شامل حال تمامی برندهایی می شود که در ایران نمایندگی رسمی ندارند.